Akran zorbalığı, günümüzde çocukların karşılaştığı en ciddi sorunlardan biri haline geldi. Okul koridorlarından dijital platformlara kadar her alanda yaygınlaşan bu sorun, çocukların eğitim hayatını, sosyal ilişkilerini ve psikolojik gelişimini olumsuz etkiliyor. Peki, akran zorbalığı tam olarak nedir ve bu konuda neler yapılabilir?

Akran Zorbalığı: Sadece Bir Davranış Sorunu Mu?

Akran zorbalığı, sadece okulda yaşanan bir sorun olarak düşünülmemelidir. Çocukların etkileşimde bulunduğu her ortamda, güç dengesizliklerinin olduğu durumlarda ortaya çıkabilir. Bu nedenle, akran zorbalığı çocuk haklarını doğrudan ilgilendiren çok yönlü bir sorundur.

• Birleşmiş Milletler Çocuk Haklarına Dair Sözleşme (ÇHS), çocukların şiddetten korunma hakkını açıkça tanımlar.
• Madde 19, çocuğun her türlü fiziksel, duygusal ve psikolojik şiddetten korunmasını güvence altına alır.
• Madde 12, çocuğun kendisini ilgilendiren tüm konularda görüş bildirme hakkını düzenler.
• Madde 16, çocuğun özel hayatının ve itibarının korunmasını şart koşar; bu özellikle dijital zorbalık bağlamında kritik bir ilkedir.

Akran zorbalığı, çocukların uluslararası hukukla güvence altına alınmış haklarını ihlal eden bir durumdur. Ne yazık ki, birçok çocuk zorbalığı tanımlayamadığı için yaşadıklarını "olağan" sayar ve sessiz kalır.

Zorbalık Nerelerde Yaşanıyor?

Zorbalık, çocukların hayatının birçok alanında kendini gösterebilir:

• Okul: Dışlama, alay, fiziksel itme, tehdit gibi davranışlar daha görünürdür.
• Mahalle ve Sosyal Çevre: "Dışarıda bırakma", "ad takma" gibi davranışlar yetişkinlerce önemsenmeyebilir, ancak çocukların aidiyet duygusunu zedeler.
• Dijital Alan: Grup sohbetlerinden dışlanmak, ekran görüntülerinin paylaşılması, anonim yorumlar gibi siber zorbalık türleri yaygındır.

Bu nedenle, zorbalıkla mücadele sadece sınıf içinde değil; mahallenin, dijital platformların ve sosyal çevrenin tamamında ele alınmalıdır.

Zorbalıkla Mücadelede Nasıl Bir Yaklaşım Benimsenmeli?

Zorbalıkla mücadelede hak temelli bir yaklaşım benimsenmelidir. Bu yaklaşım, zorbalığı uygulayan çocuğu suçlu ilan etmek yerine, davranışın kökenini incelemeyi ve çocuğun ihtiyaçlarını anlamayı hedefler.

Maruz kalan çocuk, korunması ve güçlendirilmesi gereken bir özne olarak ele alınmalıdır. Zorbalık uygulayan çocuk ise, davranışın altında yatan nedenlerin incelenmesi gereken ve çoğu zaman destek ihtiyacı olan bir çocuktur.

Zorbalığın kökeninde duygusal ihmal, ev içi çatışma, sosyal baskı, akran onayı ihtiyacı gibi faktörler yatabilir. Bu nedenle, çözüm çocukları etiketlemek değil; davranışın geliştiği sosyal ortamı iyileştirmektir.

Çocukların sesinin duyulması ve bildirim mekanizmalarının erişilebilir olması da önemlidir. Çocukların zorbalığa maruz kaldıklarında güvende hissederek bildirimde bulunabilmeleri için gerekli ortamlar yaratılmalıdır.

Akran zorbalığıyla mücadele, sadece bir güvenlik projesi değil, bir hak yükümlülüğüdür. Çocukların güvende ve sağlıklı bir şekilde büyüyebilmeleri için hepimizin sorumluluk alması gerekmektedir.