Türkiye'de eğitim sistemi sürekli değişiyor ve tartışılıyor. Son olarak gündeme gelen "Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli," Milli Eğitim Bakanlığı tarafından "yüzyılın eğitim vizyonu" olarak lanse ediliyor. Ancak sahadaki öğretmenler bu yeni modeli, artan iş yükü, ek projeler ve bitmek bilmeyen evrak işleri olarak deneyimliyor. Peki, bu yeni model Türk eğitim sistemine gerçekten ne kadar uygun?

Maarif Modeli'nin Vaatleri ve Gerçekler

Modelin felsefesi oldukça iddialı: Bilgi, beceri, değer ve tutumun bütünleştiği bir eğitim sistemi oluşturmak. Amaç, sadece bilgi sahibi olan değil, düşünen, hisseden ve değer üreten bireyler yetiştirmek. Ancak Türkiye'deki sınıf mevcutlarının kalabalıklığı, okullardaki donanım eşitsizlikleri ve öğretmenlerin üzerindeki idari yükler düşünüldüğünde, bu bütüncül yaklaşımın hayata geçirilmesi oldukça zor görünüyor.

Birçok öğretmen, yeni müfredatla birlikte kendilerini bir anda "proje yöneticisi," "veri analisti," "dokümantasyon uzmanı" ve "rapor yazarı" gibi rollerde buldu. Ders hazırlığı yapmak artık yeterli değil. Öğretmenler artık hem öğrenci rehberi, hem sosyal etkinlik koordinatörü, hem de proje yürütücüsü olmak zorunda.

Maarif Modeli'nin getirdiği en belirgin yeniliklerden biri "beceri temelli proje" uygulamaları. Ancak bu uygulamalar, çoğu zaman öğrenci merkezli öğrenme yerine öğretmen merkezli bir yüke dönüşüyor. Öğretmenlerin en büyük şikayeti, ders anlatmaktan çok proje formu doldurmak zorunda kalmaları.

Proje Tabanlı Eğitim: Fırsat mı, Yük mü?

Proje tabanlı sistem, kağıt üzerinde öğrenciyi etkinleştirmeyi amaçlasa da, gerçekte öğretmene ek iş yükü getiriyor. Özellikle kırsal bölgelerde veya teknik altyapısı yetersiz okullarda bu süreç tam bir idari karmaşaya dönüşüyor. Şehir merkezindeki donanımlı okullarda robotik setlerle deneyler yapan öğrenciler varken, köy okullarında hala fotokopiyle materyal çoğaltan öğretmenler bulunuyor. Bu durum, modelin eğitimde fırsat eşitliğini sağlama amacına ters düşüyor ve ideal ile gerçek arasında derin bir uçurum yaratıyor.

Eğitim politikaları genellikle öğrenci merkezli söylemlerle başlar, ancak sonunda tüm yük öğretmenin omuzlarına biner. Maarif Modeli de bu durumdan nasibini almış durumda. Öğretmenlerden sadece ders anlatmaları değil, aynı zamanda öğrenci gelişim raporlarını tutmaları, velilerle düzenli toplantılar yapmaları, okul projelerine katılmaları, ölçme değerlendirme formlarını doldurmaları ve sistem raporlarını girmeleri bekleniyor. Bu kadar çok yönlü bir görev tanımı, öğretmeni nitelikli bir rehber olmaktan çok, bürokratik bir memura dönüştürme riski taşıyor.

Modelin Başarısı İçin Neler Gerekli?

Maarif Modeli'nin uzun vadede başarılı olabilmesi için şu koşulların yerine getirilmesi gerekiyor:

• Yeni müfredatı anlamak ve içselleştirmek için kapsamlı hizmet içi eğitimler düzenlenmeli.
• Her dönüşüm süreci sabır gerektirir. Model bir gecede uygulanamaz; kademeli geçiş ve pilot uygulamalar yapılmalı.
• Her okulun aynı başlangıç çizgisine sahip olması sağlanmadıkça, modelin sürdürülebilirliği tartışmalı kalır.

Unutulmamalıdır ki, hiçbir eğitim modeli, onu uygulayan öğretmen kadar güçlü değildir. Eğer öğretmen bu modelin parçası değil, sadece "yürütücüsü" olursa, sistem bir kez daha kağıt üzerinde kalacaktır. Gerçek dönüşüm, müfredat değiştiğinde değil, öğretmen nefes aldığında başlayacaktır.