Rusya ekonomisi, son üç yılda gösterdiği şaşırtıcı büyümenin ardından belirgin bir yavaşlama sürecine girdi. The Economist'in haberine göre, yapısal dönüşümün tamamlanması, sıkı para politikaları ve kötüleşen küresel koşullar, Rusya'nın ekonomik motorunu durma noktasına getirdi. Özellikle petrol gelirlerindeki düşüş ve yüksek faiz oranları, Vladimir Putin'in büyüme hedeflerini zorluyor.

Ekonomik Göstergeler Alarm Veriyor

Kaliningrad'dan Vladivostok'a kadar Rusya genelindeki ekonomik göstergelerde dikkat çekici bir değişim yaşanıyor. Goldman Sachs'ın hazırladığı bir endeks, 2024'ün sonlarından itibaren ülkenin yıllık ekonomik büyüme oranının yaklaşık %5 seviyesinden sıfıra gerilediğini gösteriyor. Rusya Kalkınma Bankası (VEB) ve Sberbank'ın verileri de bu yavaşlamayı doğruluyor. Rusya Merkez Bankası da son dönemde bazı sektörlerde talepteki düşüş nedeniyle üretimin azaldığını kabul etti.

Bu ekonomik sıkıntılar, Rusya'nın son üç yılda beklentilerin çok üzerinde bir performans göstermesinin ardından geldi. 2022'de Ukrayna'nın işgali sonrası ekonomistler %15'e varan bir daralma beklerken, Rus ekonomisi yalnızca %1,4 küçülmüş, 2023'te %4,1 ve 2024'te ise %4,3 büyümüştü. Hatta tüketici güveni tarihi seviyelere ulaşmıştı. Ancak şimdi yaşanan ani yavaşlamanın temel nedenleri neler?

Yavaşlamanın Üç Temel Nedeni

The Economist'e göre, Rusya ekonomisindeki yavaşlamanın üç ana nedeni bulunuyor:

• Yapısal Dönüşüm: Batı'ya dönük bir özel girişim ekonomisinden savaş odaklı bir modele geçiş, yeni tedarik zincirlerinin kurulması ve iç üretimin desteklenmesi gibi faktörler etkili oldu. Ancak bu dönüşümün büyük ölçüde tamamlandığı belirtiliyor.
• Sıkı Para Politikaları: Enflasyonun %10'u aşması üzerine Merkez Bankası, politika faizini %21 gibi yüksek bir seviyede tuttu. Bu durum, tüketimi ve yatırımı frenledi.
• Kötüleşen Dış Koşullar: ABD'nin ticaret savaşları ve küresel büyüme beklentilerindeki düşüş, özellikle Çin ekonomisindeki yavaşlama, Rusya'yı olumsuz etkiledi. Petrol fiyatlarındaki düşüş de ekonomiyi baskı altında bırakıyor.

Rusya Merkez Bankası'nın sıkı para politikası uygulaması ve hükümetin harcamaları kısması, ekonomik aktiviteyi yavaşlatıcı etki gösteriyor. Ayrıca, uluslararası arenadaki belirsizlikler ve ticaret savaşları da Rus ekonomisini olumsuz etkiliyor.

Julian Cooper, "Askeri harcamalardaki büyümenin 2024 yılında %3,4’e gerileyerek geçen yılki %53’lük artışa kıyasla önemli ölçüde yavaşladığını" ifade ediyor.

Putin de Aralık ayında, "Garip gelebilir ama mevcut makroekonomik koşullarda böyle bir büyümeye şu anda ihtiyacımız yok" diyerek, büyüme oranlarının düşüşünü olağan karşıladığını belirtti.

Petrol Gelirlerindeki Düşüş ve Gelecek Beklentileri

Rus ekonomisi, büyük ölçüde petrol ve gaz gelirlerine bağımlı durumda. Ancak Mart ayında petrol ve gaz gelirleri, geçen yılın aynı dönemine göre %17 oranında azaldı. Hükümet, 2025 yılı boyunca petrol ve gaz satışlarında keskin bir düşüş bekliyor. Bu durum, Rus ekonomisi için ciddi bir sorun teşkil ediyor.

The Economist'e göre, Trump'ın Putin'e sıcak mesajlar vermesi, ekonomik gerçeklikler karşısında etkisiz kalıyor. ABD'nin başlattığı ticaret savaşlarının, Rus ekonomisini hem içeriden hem de dışarıdan darbelediği belirtiliyor.

Rusya ekonomisi, yapısal sorunlar, sıkı para politikaları ve küresel ekonomik belirsizlikler nedeniyle zorlu bir dönemden geçiyor. Petrol gelirlerindeki düşüş de bu durumu daha da kötüleştiriyor. Putin'in ekonomik büyüme hedeflerine ulaşması, bu zorlukların üstesinden gelmesine bağlı olacak.