Ukrayna'da devam eden savaşın sona ermesi için umutlar yeniden yeşeriyor. Avrupa, Ukrayna ve Rusya arasında kalıcı bir barışın sağlanması amacıyla diplomatik girişimlere ağırlık veriyor. Jeffrey Sachs'ın dikkat çeken makalesi, müzakere sürecinin detaylarını ve olası güvenlik anlaşmalarını masaya yatırıyor. Peki, Ukrayna'da barış mümkün mü? İşte tüm detaylar...

Ukrayna Barışının Temelleri: İstanbul Süreci

Nisan 2022'de Türkiye'nin arabuluculuğunda gerçekleşen İstanbul Süreci, Ukrayna ve Rusya arasındaki barış görüşmelerinde önemli bir dönüm noktası olmuştu. Ancak, ABD ve İngiltere'nin müdahalesiyle bu anlaşma rafa kaldırılmış ve savaş daha da şiddetlenmişti. Aradan geçen zamanda yüzbinlerce insan hayatını kaybetti veya yaralandı. Şimdi ise, İstanbul Süreci'nin çerçevesi hala barışın temelini oluşturuyor.

15 Nisan 2022 tarihli barış anlaşması taslağı ve 29 Mart 2022 tarihli İstanbul Bildirgesi, çatışmanın sona erdirilmesine giden doğrudan bir yol sunuyordu. Müzakerelerin çökmesinden üç yıl sonra Ukrayna büyük kayıplar yaşadı. Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, müzakere zamanının geldiğini biliyor çünkü ABD, Ukrayna’nın daha fazla can kaybı, yıkım ve toprak kaybına uğrayacağı bir savaşı artık desteklemeyecektir.

Müzakerelerin Kilit Noktaları ve Güvenlik Garantileri

2022 yılındaki müzakerelerde Ukrayna için kalıcı tarafsızlık ve uluslararası güvenlik garantileri üzerinde anlaşmaya varılmıştı. Toprak meseleleri ise taraflar arasındaki müzakereler temelinde zaman içinde açıklığa kavuşturulacaktı. Mevcut durumda, Ukrayna Kırım'ı ve Ukrayna'nın güney ve doğu bölgelerinin bir kısmını kaybedebilir. Ancak bu kayıpların karşılığında egemenlik, uluslararası güvenlik anlaşmaları ve barış kazanılabilir.

Nisan 2022'de hala cevapsız kalan sorular, Ukrayna'ya yönelik somut güvenlik garantileri ve Ukrayna ile Rusya arasındaki değişen sınırlar ile ilgiliydi. En iyi çözüm, güvenlik garantilerinin BM Güvenlik Konseyi'nin yetkisi altına alınmasıdır. Bu, ABD, Çin, Rusya, İngiltere ve Fransa'nın BM Güvenlik Konseyi'nin geri kalan üyeleriyle birlikte garantör güç olarak hareket edeceği anlamına gelecektir.

• Kalıcı Tarafsızlık
• Uluslararası Güvenlik Garantileri
• BM Güvenlik Konseyi'nin Rolü

Yeni Bir Barış Girişimi Mümkün Mü?

Ukrayna'da barışın sağlanması için Avrupa'nın da devreye girmesiyle yeni bir umut ışığı doğuyor. Avrupa'nın Rusya ile müzakere etmesi gereken başka çıkarları da var; özellikle Baltık devletlerinin güvenliği ve genel olarak Avrupa-Rusya güvenlik anlaşmaları gündemde duruyor. Baltık devletleri Rusya’ya karşı kendilerini çok savunmasız hissediyorlar.

Avrupa, Ukrayna ve Rusya için kolektif güvenliği sağlayacak diplomasinin zamanı gelmiştir. Avrupa, Rusya ile doğrudan görüşmelere başlamalı ve Rusya ile Ukrayna’yı 29 Mart tarihli İstanbul Bildirisi ve 15 Nisan 2022 tarihli barış anlaşması taslağına dayalı bir barış anlaşması imzalamaya teşvik etmelidir. Ukrayna’da barışı, İngiltere’den Urallara ve ötesine uzanan tüm Avrupa için yeni bir kolektif güvenlik sisteminin yaratılması izlemelidir.